12 SPECIMENS | Vergeten Zaden

25 04 > 10 07 2021
Marlies Lageweg, Loes Schepens

SPECIMENS

Voor het lopende project SPECIMENS concentreert beeldend kunstenaar Marlies Lageweg zich op het ‘economisch planten- en zadenarchief’ van Naturalis, een materialenbibliotheek van de koloniale geschiedenis, bijeengebracht door Nederlandse onderzoekers en handelsondernemingen die hielpen met het ontsluiten van de koloniën. SPECIMENS reflecteert op een verschuiving in het denken in termen van ‘Nederlandse handelsgeest en economische belangen (gerepresenteerd door de zaden en planten in het archief) naar imperialisme als onderdeel van een kapitalistisch systeem dat kon floreren dankzij het op wereldschaal exploiteren van mensen, dieren, planten en grondstoffen. Door zaden en planten uit het archief te ontdoen van dit economische label en ze in een nieuwe context te plaatsen verbeeldt Lageweg alternatieve geschiedenisverhalen. Zoals bijvoorbeeld een groep werken rondom de rijstkorrel Blaka Alesi die Lageweg ontkiemde en opkweekte. Een ander voorbeeld uit het archief is de Papaver Somniferum, waarvan de manipulatie bijgedragen heeft aan het succes van de VOC, ’s werelds eerste multinational.

In SPECIMENS werkt Lageweg samen met etnobotanicus prof. dr. Tinde van Andel, die onderzoek deed naar het rijstverhaal en de manier waarop menselijke populaties en plantensoorten migreerden van Afrika naar de Nieuwe Wereld.

Vergeten Zaden
In Nederland is er behoefte aan herstel van inheemse planten. Dit is cruciaal voor het voortbestaan van flora en fauna. Onder andere voor het bedreigde voortbestaan van (wilde) bijen, is meer biodiversiteit noodzakelijk. Maar ook door klimaatverandering zal inheemse natuur op meerdere punten belangrijker worden. ‘Vergeten zaden’ vraagt aandacht voor deze oorspronkelijke planten.
Acht plantensoorten (van knoopkruid tot teunisbloem) vormen de basis van deze installatie van handgeschept papier. De zichtbaarheid en waarneembaarheid van de plantaardige vezels, kleur, transparantie en structuur maken de plantensoorten specialer en uitbundiger. Zij moedigen de toeschouwer aan om ons historisch erfgoed en het belang van de natuur van dichterbij te bekijken, te voelen en te beseffen. Dit papier project past in het werk van de laatste jaren van Schepens, die de onthechting die we met de natuur ervaren, wil laten vertragen.
Met speciale dank aan Peter de Groot van Biodivers, voor de samenwerking en aanlevering van de plantensoorten. Dank gaat ook uit aan het Groninger instituut voor Archeologie GIA /Duits Archeologisch Instituut Berlijn DAI voor het gebruik van de microscopische opnamen van zaden (uit de Digitale Zaden Atlas) door R.T.J. Cappers, R.Neef & R.M.Bekker.